Ιστορίες της πόλης - 1η εβδομάδα
Η επέκταση της πόλης των Αθηνών: Νέες συνοικίες που εμφανίζονται και παλιές που χάνονται.
Με τη Μάουρα Μαμαλούκα, ιστορικό - αρχαιολόγο
Δευτέρα 19 Ιουνίου: Γινόμαστε παρέα
1. Περίπατος με τη Λίλα Πατσιάδου στην πεζοδρομημένη περιοχή γύρω από το μουσείο. Κατευθυνόμαστε από την Αποστόλου Παύλου προς την οδό Ερμού και την Πλατεία Αγίων Ασωμάτων. Θέμα του περίπατου: Οι μεταμορφώσεις του αστικού τοπίου στα χρόνια της Επανάστασης και τον 19ο αιώνα, με αφορμή το πολεοδομικό σχέδιο των Κλεάνθη-Σάουμπερτ. Το πρώτο σχέδιο της πόλης αφηγείται ιστορίες συναρπαστικές. Μαθαίνουμε, συζητάμε, σχολιάζουμε τα πώς και τα γιατί εκείνου του σχεδίου. Εξοικείωση με γεωμετρικές έννοιες στο επίπεδο και στο χώρο, με την έννοια του δημόσιου και του ιδιωτικού χώρου, με τον μνημειακό (μνημείο, από τη μνήμη – σε ανάμνηση ή για να μην ξεχαστεί) χαρακτήρα κάποιων κτηρίων.
2. Εργαστήριο, Μικροί πολεοδόμοι με τη Λίλα Πατσιάδου. Πώς θα θέλαμε να είναι η Αθήνα; Βάζουμε τα όνειρα και τις ιδέες μας σε ένα χαρτί, όλοι μαζί, σεβόμενοι τις ιδέες αλλήλων. Αφού λάβουμε υπόψη και τις μελλοντικές ανάγκες, φτιάχνουμε την πόλη ΜΑΣ. Η πόλη μας είναι η πόλη όλων μαζί και του καθενός ξεχωριστά και το εργαστήρι ένας ύμνος στην ομαδικότητα και τον αλληλοσεβασμό.
3. Δραστηριότητα στο μουσείο: Παιχνίδι με παλιά και καινούργια ονόματα συνοικιών. Από που πήρε το όνομά της η συνοικία ή ο Δήμος που μένουμε; Σαν σε παιχνίδι, προσπαθούμε να εξηγήσουμε ή να μαντέψουμε την προέλευση ονομάτων όπως «Πετράλωνα» ή «Μεταξουργείο», «Γκάζι», «Κουκάκι», «Μετς», «Μοναστηράκι». Μαθαίνουμε πού ήταν η Μαγκουφάνα ή οι Κουκουβάουνες και γιατί τις έλεγαν έτσι. Όλα με παιγνιώδη τρόπο, μέσα στην αίθουσα, πάνω στον πίνακα και, όπου είναι δυνατό, με ψηφιακό φωτογραφικό υλικό και χάρτες.
Τρίτη 20 Ιουνίου: δουλεύουμε μαζί
1. Περίπατος: Βόλτα σαν παιχνίδι θησαυρού. Εντοπίζουμε οικίες με ιστορικό πρόσημο, μέσα από αλληλεπιδραστική διαδικασία π.χ. «εντοπίστε το μπλε κτήριο με τα άσπρα σιδερένια κάγκελα με ένα χαρακτηριστικό φυτικό μοτίβο» ή «σημειώστε πού βρίσκονται εν εξελίξει ανασκαφικές εργασίες». Χαρακτηριστικές οικίες: Κωλέττη, Χατζηκυριάκου, Μπενιζέλων, Λασσάνη
2. Δραστηριότητα στο μουσείο: Ζωγραφίζουμε σε φύλλα Α5 με μαρκαδόρους αυτά που είδαμε στον περίπατο: πχ. ένα κτήριο, μια πόρτα, ένα μπαλκόνι γεμάτο λουλούδια, μια αρχαία κολώνα. Μετά κολλάμε σε ένα χαρτόνι τις ζωγραφιές και φτιάχνουμε μία αφίσα με τίτλο που θα αποφασισθεί από κοινού (πχ. Η πόλη μας, Ο περίπατος μας).
3. Λογοτεχνικό Εργαστήρι με τις Παραμυθοκόρες: αφηγηματικά, αυτοσχεδιαστικά παιχνίδια, ανάγνωση ή αφήγηση ιστοριών που έχουν γράψει σημαντικοί μας λογοτέχνες, από τον Παπαδιαμάντη ως τον Ρίτσο. Γνωριμία με τα μυστικά της προφορικής αφήγησης.
Τετάρτη 21 Ιουνίου: μαθαίνουμε να διαφωνούμε
1. Περίπατος: Επίσκεψη στα Λουτρά των Αέρηδων, στην έκθεση για το Βρυσάκι, μια συνοικία που χάθηκε. Το Βρυσάκι ήταν μια όμορφη συνοικία στους βορειοδυτικούς πρόποδες της Ακρόπολης, η οποία απαλλοτριώθηκε και κατεδαφίστηκε για να αποκαλυφθούν τα ερείπια της Αρχαίας Αγοράς. Μέσα από φωτογραφικό υλικό, βλέπουμε το πριν και το κατά τη διάρκεια της κατεδάφισης ενώ στη μετάβαση και την επιστροφή, βλέπουμε το τώρα και με τη φαντασία μας, «ενώνουμε» τις εικόνες.
2. Δραστηριότητα στο μουσείο: Debate, μάθημα επιχειρημάτων και διαλόγου. Χωριζόμαστε σε δυο ομάδες και προετοιμαζόμαστε να υπερασπιστούμε την κατεδάφιση ή μη μιας συνοικίας με σκοπό την ανάδειξη ενός αρχαιολογικού χώρου ή την κατασκευή ενός σημαντικού έργου. Από κάθε ομάδα, κάποιοι προετοιμάζουν ερωτήσεις προς την άλλη πλευρά και κάποιοι επιχειρήματα υπέρ της άποψης της ομάδας.
3. Λαογραφικό Εργαστήρι με τον Αντρέα Μιχαηλίδη: Ο Αθέατος Κόσμος του Νικολάου Πολίτη. Ο Νικόλαος Πολίτης (1852-1921), λόγιος, καθηγητής μυθολογίας και ιδρυτής της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας, είναι ο δημιουργός της ίδιας της λέξης «λαογραφία», όσο και πατέρας της σύγχρονης ελληνικής προσέγγισής της. Ένα σπουδαίο κομμάτι του ευρύτατου έργου του αποτελούν οι «Παραδόσεις» του 1904, μια εκτενής καταγραφή του προφορικού, καθώς και αρχαϊκά και μεσαιωνικά καταγεγραμμένου πλούτου της Ελλάδας, μέσα από τον οποίο αποκαλύπτεται η σύνδεση με το μακρινό παρελθόν μας, αλλά και οι άγνωστες δοξασίες που διέπουν διακριτικά το παρόν μας. Μέσα από προφορικές αφηγήσεις ιστοριών, παρουσιάσεις εθίμων και παραδόσεων και την εξήγησή τους, θα εξερευνήσουμε το ελληνικό φαντασιακό, από τη μετουσίωση της μυθολογίας σε λαϊκή δοξασία, μέχρι την γέννηση των δεισιδαιμονιών που βρίσκονται παντού γύρω μας αθέατες, ή μεταμφιεσμένες σε οικογενειακές συνήθειες.
Πέμπτη 22 Ιουνίου: σεβασμός
1. Δραστηριότητα στο μουσείο. Συζητάμε για τους πρόσφυγες του 1922 και πώς το προσφυγικό άλλαξε την πρωτεύουσα και τη χώρα. Βλέπουμε φωτογραφικό υλικό, διαβάζουμε ποιήματα, ακούμε τραγούδια, μαθαίνουμε ή συμπληρώνουμε γνώσεις. Στο τέλος, καταθέτουμε και καταγράφουμε τα συναισθήματα που μας προκαλεί η ιστορία των προσφύγων.
2. Δραστηριότητα στο μουσείο: Καινούργιες συνοικίες για πρόσφυγες. «Μπαίνουμε» στη θέση των προσφύγων, γινόμαστε πρόσφυγες σε μια ακτή της Αττικής και συζητάμε πώ θα χτίσουμε την πόλη μας. Έχουμε εξάλλου τη γνώση από το εργαστήρι πολεοδομίας! Χρησιμοποιούμε καπάκια και συσκευασίες tetrapack για να κατασκευάσουμε μια τρισδιάστατη πόλη, και αφού βάψουμε τα «σπίτια» με ακρυλικά χρώματα και τέμπερες, τα κολλάμε σε μια βάση από σκληρό χαρτόνι, για την έκθεσή μας στο τέλος του κύκλου.
3. Εικαστικό εργαστήρι με τη Ρωξάνη Γιάννου: Συνοικίες και παραδοσιακές γειτονιές – μιλάμε για την παλιά Αθήνα και πώ οι γειτονιές έχουν αλλάξει όψη και στυλ. Φτιάχνουμε ένα κολλάζ με παραδοσιακά σπίτια, του δίνουμε τη μορφή από ένα καδράκι με τρισδιάστατα στοιχεία (φυτά, παντζούρια που ανοίγουν κλπ). Μετά την έκθεση στο τέλος του κύκλου, η κατασκευή μας θα διακοσμήσει το δωμάτιό μας. Η δραστηριότητά μας αυτή θα ολοκληρωθεί σε δύο μέρες.
Παρασκευή 23 Ιουνίου: γιορτάζουμε
1. Περίπατος: Περπατάμε προς την Πλάκα και μιλάμε για τα Αναφιώτικα, μια παράνομη συνοικία που χτίστηκε σε ελάχιστο χώρο με ευτελή υλικά και που σήμερα θεωρείται το γραφικότερο κομμάτι της Αθήνας. Κατά την διάρκεια του περιπάτου, σταματάμε σε κάποιο πλάτωμα με σκιά και ζωγραφίζουμε με έμπνευση από όσα βλέπουμε και ακούμε.
2. Δραστηριότητα στο μουσείο: Παίρνουμε τη θέση των παππούδων μας και γράφουμε μια ιστορία για το πώς ήταν η ζωή μας «στην παλιά Αθήνα». Οι ιστορίες μας θα αποτελέσουν μέρος της έκθεσης στο τέλος του κύκλου
3. Εικαστικό εργαστήρι με τη Ρωξάνη Γιάννου : Συνοικίες και παραδοσιακές γειτονιές – μιλάμε για την παλιά Αθήνα και πώς οι γειτονιές έχουν αλλάξει όψη και στυλ. Ολοκληρώνουμε τη χτεσινή κατασκευή, στήνουμε την έκθεση με όλες μας τις κατασκευές, ζωγραφιές, γραπτά της εβδομάδας.